Cơm hến là món ăn cay, cay chảy nước mắt, cay toát mồ hôiCơm của cơm hến là cơm nguội, mùi ruốc mặn nồng thơm nức mũi, vị chua thanh của khế, mùi thơm ngây ngất của rau thơm, chuối bắp, bạc hà, vị ngọt đằm thắm của nước hến, béo ngậy của tóp mỡ, vị cay đến xé lưỡi, đến phỏng miệng của ớt tương... Người ăn cơm hến đôi lúc vẫn chưa vừa lòng với món ớt tương cay nồng sẵn có, còn cắn thêm trái ớt tươi, kêu cái "bụp!" rồi xì xụp, xuýt xoa hít hà cho nước mắt nhỏ giọt, mới thấm thía được cái ngon cơm hến. Thế nên, có người còn gọi là "món ngon trời hành".
Con hến ngon nhất là hến sống ở cồn. Cồn hến là bãi đất phù sa rộng nổi lên giữa sông Hương quanh năm nước trong vắt, ít phù sa và chất phèn. Đáy sông quanh cồn là một lớp bùn sâu rất thích hợp cho loài hến sinh sôi nảy nở. Người dân chuyên sống bằng nghề xúc hến bán, hằng năm đều làm lễ cúng hến vào tháng bảy trên những con đò có cờ xí đủ màu sắc, có trống đánh rộn ràng, náo nhiệt cả khúc sông.
Nước hến luộc và con hến xào kèm theo bún tàu, măng khô là hai món chính trong cơm hến, thêm vào đó là hành lá, rau thơm, khế, chuối bắp xắt mỏng như sợi tơ, bạc hà, đậu phụng, nước mắm tỏi, da heo rang vàng, tóp mỡ, ớt tương. Đặc biệt là sự có mặt của ruốc tươi. Điều quan trọng là bếp lửa của nồi nước hến luôn đỏ, vì nước hến nóng có vị ngọt và không tanh.
Các thôn nữ đội nón lá mỗi sáng gánh cơm hến đi khắp các ngả đường cất tiếng rao lanh lảnh ngọt ngào "hến khô... ông" là hình ảnh và âm điệu không thể nào quên của những người xa Huế.
